etymologia: (niemiecki)
Empore, skrót od Emporkirche - chór w kościele
- (architektura) - rodzaj galerii lub trybuny głównie w kościołach, wspartej na filarach, kolumnach lub wspornikach, mającej na celu powiększenie powierzchni dla uczestników nabożeństwa lub odizolowania określonej ich grupy (dworu, kobiet, zakonnic).
Rozróżniamy:
Emporę właściwą - rozbudowane piętro,
Emporę pozorną - otwór przebity na poddasze,
- charakterystyczna dla angielskiej architektury późnoromańskiej i gotyckiej - powstaje przez przeprucie ściany nawy głównej szeregiem arkad poniżej strefy okien; arkady te otwierają się na nie oświetlone strychy nad nawami bocznymi, a jako element rozczłonkowujący ścianę są równoważnikami triforium.
Pseudoemporę - tylko otwór w ścianie, markujący emporę, lecz nie prowadzący do żadnego pomieszczenia.
Empora bywa przesłonięta lub odkryta.
W kościołach centralnych mieści się nad obejściem, w bazylikach - najczęściej nad nawami bocznymi, czasem także na zakończeniu ramion transeptu lub nad wejściem zachodnim oraz narteksem, nad obejściem chóru, czasem obiega cały kościół i może mieć własny ołtarz.
Wyjątkowo (np. w kościołach brygidek) znajduje się w środkowych przęsłach nawy głównej.
W kościołach halowych empory umieszczane są na własnych, kamiennych lub drewnianych podbudowach (często później dobudowane).
Empory bywają jedno-, dwu-, a nawet trójkondygnacyjne, kryte stropem lub częściej sklepione, otwierające się do wnętrza arkadami.
Empora wywodząca się najprawdopodobniej z Bliskiego Wschodu, jest charakterystyczna dla sztuki wczesnego średniowiecza.
Często występuje w architekturze baroku, typowa jest dla zborów ewangelickich od XVII wieku. -
W budownictwie świeckim stosowano emporę w zamkach w głównej sali, przeważnie jako pomieszczenie dla chóru i kapeli.
-
Empora organowa - patrz chór muzyczny